Over hooiplukkers en helden

Gisteren is de film Kenau in premiere gegaan. Kenau Simonsdochter Hasselaer is een lokale Haarlemse heldin, bekend van haar verzet bij de verdediging van Haarlem in de Tachtigjarige Oorlog.

Van het Paard van Troje naar het Turfschip van Breda is geen grote stap. Het verzet tegen de Spanjaarden dat Kenau en de haren hebben geboden, is nog steeds voor velen een voorbeeld.

Met de film wordt het verhaal weer doorverteld.

Mijn held is Poorters Jan (Jan, de zoon van de poorter).

Een poorter is een andere naam voor een burger die zich binnen de stadspoorten in de stad mocht vestigen. In dit geval de stad Lochem, stadsrechten 1233. En de stad waar ik geboren en getogen ben.

Het lukte de Spanjaarden niet Lochem te veroveren, te bezetten. De belegering heeft lang geduurd. Een paar feiten voorafgaand aan het verhaal.

Hooi is gemaaid en gedroogd gras en augustus is de hooimaand; dan komt het hooi van het land naar de schuren. Hooi is wintervoer voor de beesten en… je kan er ook prima je dekbed mee vullen. Avital gaf dagelijks hooi aan Nijntje, haar konijn. Dat lag lekker in haar hok en zo had ze nog wat te eten ook.

Einde zomer komen paarden en wagens met hooi erop de stad in en moeten dus onder de poort door. Lochem was een kleine stad met stadswallen en stadspoorten. Een traditie was dat de kinderen van de stad op het moment dat de wagen (s) onder de poort reden, alleen dán, hooi van de wagen mochten trekken. Hooi voor hun huisdier. Hooiplukken dus.

En zo ook op een goeie ochtend in het jaar 1590. Kinderen uit de stad onder leiding van Poorters Jan waren op de hoogte wanneer precies de poort open ging voor de hooiwagens. Ze graaiden hooi van de wagens en…een laars! Een Spaanse laars. Meteen werd er groot alarm geslagen en de paar Spaanse soldaten die zich in het hooi verscholen, konden zo overmeesterd worden.

De andere wagens kwamen de stad niet meer in. Die paar ubergoocheme Spaanse soldaten zaten dus verstopt in het hooi. De wachtmeester Ballochi en zijn mannen overmeesterden ze en sloten hen op in de Blauwe Toren, de gevangenis. De overige wagens bleven dus buiten de poort en zo is Lochem gered van de Spaanse bezetting. Een heldhaftig én waargebeurd verhaal. En daarom heten Lochemmers Hooiplukkers.

Vandaag is het 25 februari 2014. De dag van de jaarlijkse herdenking bij het monument en standbeeld van De Dokwerker, door Mari Andriessen, op het Jonas Daniel Meijerplein. De grootste daad van verzet tegen de bezetter in de Tweede Wereldoorlog was de Februaristaking op 25 Februari 1941. Overal in de stad werd het werk neergelegd. Men betuigde solidariteit met de vervolgde Joodse bevolking (toen 10% van Amsterdam). 

Bij het monument herdenken en eren wij de stakers.

Helden!