Voor de poorten van de hel is het zwart.

 

In de tweede klas van de HBS heb ik, ik meen Engels, les van een ex-non. Riet Sanders. Een resjaante. Een boos- en kwaadaardig secreet. Op een gegeven moment zegt zij: “Bert Vromen, ERUIT! Jij bent lucht voor mij!”. Het laatste woord, toen al: “En zonder lucht kun jij niet leven! Tabé!” Op weg naar de rector, mijn gram halen.

Wie niet? Je hebt vast wel één of meer voorkeurskleuren. Bordeauxrood: de Oldsmobile van mijn Vader. Pastelgroen: de luiken van ons huis ’t Zunneke in Lochem. Groen, grasgroen. De grote tuin. De ouwe hockeyvelden. Pas gemaaid gras. Donkerblauw, in mijn werkzame leven draag ik op één pak na, dat ik voor mijn verjaardag heb gekregen van Yoni en Avital, Van der Heijden Amstelveen. Grijs geblokt. Het is januari 1991. Ik draag louter donkerblauwe Boss pakken. Het liefst double breasted. Ik heb ook wel wat met rood. Rood bloed door een pomp in mijn hart voortgestuwd. Blauwe ogen.

In de zomer van 1984 ben ik voor het eerst in Afrika. In Zuid Afrika. Met mijn gouden hockeyploeg. Wij landen in Johannesburg op Jan Smuts Lughawe. Nu Tambo Airport. Ons eerste doel na aankomst is per touringcar naar het Kruger Park. Wij arriveren juist voordat de avond invalt. Wij hebben allemaal een hutje, rond van wit steen en een rieten puntdak. Wij eten gezamenlijk, wij praten en wij drinken een biertje. Het is bijna twaalf uur. Middernacht. Ik breek op. Ik krijg toch wel de schrik van mijn leven als ik, dan pas, mij realiseer hoe g’dvergeten donker het is. Zwart. Dubbelzwart. Ik heb het nog nooit zo zwart, zo donker gezien. Eigenlijk, eerlijk, best wel om bang van te worden. Aangekomen in de hut, licht aan, zit er een enorme schorpioen op de witte muur. Een fijn welkom! Ik krijg ‘m. Pak een handdoek. Draai deze tot knuppel en ik ram er op los. De witte muur is deels rood. Ik slaap lekker.

Zwart wordt in de regel beschouwd als de donkerste kleur. Zwart is geen kleur, zoals alle andere kleuren. Zwart wil zeggen dat alle licht ontbreekt. Zwart is een teken van dood. Van droefheid. Ik maak het zelf mee, die eerste nacht in Zuid Afrika. Alive and kicking, dat wel!. Zwart. Zwartzwart. Dubbelzwart.

Je weet –en zo niet dan weet je het nu- ik heb al bijna twee handen vol aan BDE’s, bijna dood ervaringen. Het is zaterdag 11 april 2015. Ná de implantatie van mijn steunhart in augustus 2012 werd mij meteen verzekerd dat ‘de kwaliteit van leven zich zal verbeteren’. En dat klopt. Gelijk mijn hart. Mijn hoogtepunt is de zomer van 2014, strand IJmuiden. Ik houd het wandelend in zowel zacht als op hard zand een half uur vol! Einde van het jaar ga ik achteruit. Vooral kortademig. Benauwd. Een beperkte actieradius en chronisch moe. Zelfs mijn bridgen lijdt er onder en geregeld kaart ik geen deuk in een pak boter. De kortademigheid en benauwdheid wordt nu écht té onhoudbaar. Ondraaglijk. En ik beland op de Spoedeisende Hulp van “mijn” steunhartziekenhuis het UMC in Utrecht. Einde middag. Zeker ná tienen wordt een KNO-arts erbij geroepen. En zij constateert juist. Ik word naar cardiologie gebracht voor de nacht. De volgende dag ziet men verder. En zo is het. Om 00.30 precies wordt het mij te heftig. Geen lucht, geen adem. Ik leg het af. Morsdood. Echt! Adequaat en alert ingrijpen, lange spoed- en levensreddende operatie. Ik weet niet hoe laat, maar laat die middag pas word ik wakker. Geen benul van tijd.

Met weer een ervaring op zak. Die laatste fractie van een seconde was zwart. Zwartzwart. Dubbelzwart. En ik fantaseer niet. Geen lucht, geen licht. Zwartzwart. Dubbelzwart. Een milliseconde hooguit duurt het beeld. Minder. Met de nodige impact. Zwart. Echt héél zwart. “Ze” hebben me weggehaald, morsdood, voor de poorten van de hel. Zwartzwart. Dubbelzwart. Voor de poorten van de hel.