Alsof ik verstand van kunst heb. Nee hoor, ik vind
veel mooi. De Hollandse Meesters. Rembrandt. Het is me nu nog te druk naar het
Rijksmuseum te gaan. In november was ik in het Stedelijk. Marlene Dumas. Als
echte Hollander: Van Gogh is ook mooi.
Het werk van Herman Brood vind ik mooi. Ik ontmoet hem
in de Beethovenstraat op een terras een keer of wat. Hij zit met zijn jongste
dochter te schetsen. Ik bestel een biertje voor hem. “Ik verzamel geen geld,
maar mooie momenten”, zo leert Brood mij. Anton Heyboer’s geklatsch (!) ook
mooi. Hendrik Werkman hangt thuis aan de muur. En méér mooie schilderijen. Vind
ik. Want anders hangen ze niet bij mij. Ik heb tevens twee werken van mijn
helaas overleden oom Moshé (Moos) Vromen uit de mosjav Moledeth (een
cooperatieve landbouwnederzetting) in Israel. Ik heb meer, maar daar gaat het
nu niet om.
Zo ook Ralph Prins. Overleden januari 2015. Weet je
niet wie Ralph Prins is? Beeldhouwer en schilder. Hét monument ‘De gekrulde rails’
in Westerbork is van hem. Avital aldaar samen met Pa huilen. Lang geleden ben
ik voorzitter van de Amsterdamse loge B’nai B’rith en bedenk ik een jaarlijks
terugkerende activiteit (niet meer dus). In de gerestaureerde sjoel (synagoge) Uylenburgerstraat
op één zondag een expositie van schilders en hun werk, inclusief een veiling
voor een goed doel. Jan Pieter Glerum is de veilingmeester. Eén van de doeken
is van Menashe Kadishman. Voor mij toen onbekend. Ik weet nu beter. Enfin,
Ralph Prins exposeert en stelt een
schilderij beschikbaar. De aanwezigen hebben er niet zo bijster veel kijk op of
sjoeche van en – verdomd - ik bemachtig zelf voor een schijntje een échte
Prins. Getiteld: ‘De rebbe’. In pregnant donkerrood met een weinig wit als
achtergrond. Ik ben er fier mee.
Avital zit in de tweede klas van Maimonides. Zij
komt thuis met de tekst: “Pap, je móet me helpen. Ik moet een tekening maken
van een….haan”. Nu kan Avital’s Pa veel, maar tekenen niet. Laat me denken. Ik
ga géén echte haan tekenen. Ook niet overtrekken uit een boek. Een Portugese
haan is mijn oplossing zeker niet. Een Frans haantje ook niet. Een haan van een
geweer vind ik wat al te oorlogszuchtig. Yes! Ik heb ‘m. Een wit vel.
Horizontaal. Op driekwart van beneden een potloodlijn van links naar rechts
over de hele breedte. Aflopend. De horizon. Daarop in miniatuur wat bomen, een
paar boerderijen. De voorgrond is sneeuw. Je moet goed kijken. Wit. Het geheel
gecompleteerd met een kerktoren. Mét spits. En…twee streepjes. Een haan.
“Lieverd, als de juffrouw jou niet minimaal een 6 geeft, dan zwaait er wat en
kom ik verhaal halen op school. Je voldoet aan de opdracht”.
Ná de veiling verdiep ik mij in de schilderijen van
Kadishman. Een Israelische schilder. De laatste jaren wereldvermaard met de
doeken met prominent afbeeldingen van schapenkoppen. Zo ook ik. Het fascineert.
Het intrigeert me. Ik kijk er lang naar. Kan er lang naar kijken. Veel, heel
veel verschillende schapenkoppen van hem zie ik. Zo mooi. Veelzeggend.
Ik heb ÓÓK een Kadisman. Onbetaalbaar! Je gelooft me
niet, he? Hoe het zit volgt nu. De eerste intifada. Zomer 2001. Reizen naar
Israel zijn spotgoedkoop. Mijn reisbureau adviseert in Tel Aviv David
Intercontinental, vijf sterren en nét nieuw. Aan de boulevard (tayelet). Ik
zweer het je: voor een dubbeltje op de eerste rang. Na mijn ernstige
voorwandinfarct ’s avonds 25 oktober 2000 is dit de eerste buitenlandse reis
die Yoni, Avital en ik maken en wij logeren er drie fantastische weken. Het is
beter met een warme hand te geven, dan een kouwe. In het hotel een shop van de
exclusieve juwelier Stern. Een uit Nederland afkomstige mevrouw (geboren Duizend) is ons van dienst. Avital,
elf jaar, krijgt haar eerste diamantjes als oorlelknopjes. Ik ben er gek mee.
Zulke oorbellen wel. Het ponem van Avital is strálend en gelukkig. Zo zie ik
het graag. Op een dag lunchen wij buiten ná winkelen in het winkelcentrum op
Dizengoff. Dizengoff is de eerste burgemeester van Tel Aviv. Het is 12.00 uur.
Yoni en Avital zien, ruiken en willen wel een pizza. Sbarro. Zo heet die tent.
G’dverdomme… exact 24 uur later bij Sbarro in Jeruzalem wordt een jong Joods
gezin kapot geschoten. Het nagenoeg complete gezin Motti Schijveschuurder.
Motti zit bij mij op Maimonides, Joodse middelbare school. Net zo oud. Motti en
zijn echtgenote Tzira en vier van hun vijf kinderen…. Het beeld komt nog vaak
langs…. Elke avond eten wij in restaurants. Er zijn veel, heel veel restaurants
in Tel Aviv. En goed, lekker, wat je wil. Ik deel ieders mening: een
wereldstad. Ik kom er al drieenveertig jaar. Ik neem Yoni en Avital mee naar
het koosjere restaurant van Shlomo Cohen. Een feest! Voor mij. En nu ook voor
Yoni en Avital. Midden-Europees Joods. Gehackte Leber, Gefillte Fisch, kippensoep
met kreplach . Ga zelf. Teveel traktaties om hier op te sommen. “Pap”, zegt
Avital, “wat is dat?” Wijzend naar een paar schilderijen aan de muur. “ Die
zijn van Kadishman, lieverd. Daar ben ik nogal gek mee!”. Eén van de doeken in
een lijst is een geintje. Een hommage aan Cohen, de eigenaar en kok. Op een
servet 60 x 60 cm heeft Kadishman een schapenkop getekend. En gesigneerd.
“Oh!”. “Mooi, Pa”. Wij nasjen lekker verder.
Een paar dagen later in de loop van de middag, na
een fijne dag in het hotelzwembad en zon, zijn wij op onze kamer in David
Intercontinental. Yoni en Avital hebben trek an een hamburger. “Bel de
roomservice maar”, zeg ik. Eén van beiden regelt het. Een paar minuten later: “Roomservice!”. Prachtig opgediend, heerlijk
smakend. Smullen! Een peper- en
zoutvaatje op het plateau zelfs erbij. Avital vindt die wel sjiek voor op
tafel. Daar staan ze nog steeds! Een grote linnen servet wordt bijgeleverd.
“Pap, mag ik een pen van je?”. Avital gaat
aan de slag. Als een echte Kadishman tekent zij de kop van Pa en
illustraties rondom. Ook gesigneerd! “Alsjeblieft, Pa!”. Wow! “Mooi! Héél mooi!
Dank je wel, schat!”. Een dikke kus. En de servet belandt in de koffer. Het plan
heb ik al gesmeed. Thuis naar de lijstenmaker. Het schilderij van Avital, mijn
eigen doek zo mooi als de doeken van Kadishman, hangt sindsdien in de keuken!
De echte Menashe Kadishman overlijdt op 8 mei 2015.
’t Is nog maar net… Eén van mijn
favoriete schilders. Hij rust in vrede. Baruch dayan haemmet. Favoriete
schilder Kadishman,
Prachtig "geschilderd"n stukje weer Bert..
BeantwoordenVerwijderen