zaterdag 23 mei 2015

Over mooie favoriete schilders. Tot Kadishman.


 

 

Alsof ik verstand van kunst heb. Nee hoor, ik vind veel mooi. De Hollandse Meesters. Rembrandt. Het is me nu nog te druk naar het Rijksmuseum te gaan. In november was ik in het Stedelijk. Marlene Dumas. Als echte Hollander: Van Gogh is ook mooi.

Het werk van Herman Brood vind ik mooi. Ik ontmoet hem in de Beethovenstraat op een terras een keer of wat. Hij zit met zijn jongste dochter te schetsen. Ik bestel een biertje voor hem. “Ik verzamel geen geld, maar mooie momenten”, zo leert Brood mij. Anton Heyboer’s geklatsch (!) ook mooi. Hendrik Werkman hangt thuis aan de muur. En méér mooie schilderijen. Vind ik. Want anders hangen ze niet bij mij. Ik heb tevens twee werken van mijn helaas overleden oom Moshé (Moos) Vromen uit de mosjav Moledeth (een cooperatieve landbouwnederzetting) in Israel. Ik heb meer, maar daar gaat het nu niet om.

Zo ook Ralph Prins. Overleden januari 2015. Weet je niet wie Ralph Prins is? Beeldhouwer en schilder. Hét monument ‘De gekrulde rails’ in Westerbork is van hem. Avital aldaar samen met Pa huilen. Lang geleden ben ik voorzitter van de Amsterdamse loge B’nai B’rith en bedenk ik een jaarlijks terugkerende activiteit (niet meer dus). In de gerestaureerde sjoel (synagoge) Uylenburgerstraat op één zondag een expositie van schilders en hun werk, inclusief een veiling voor een goed doel. Jan Pieter Glerum is de veilingmeester. Eén van de doeken is van Menashe Kadishman. Voor mij toen onbekend. Ik weet nu beter. Enfin, Ralph Prins exposeert  en stelt een schilderij beschikbaar. De aanwezigen hebben er niet zo bijster veel kijk op of sjoeche van en – verdomd -   ik bemachtig zelf voor een schijntje een échte Prins. Getiteld: ‘De rebbe’. In pregnant donkerrood met een weinig wit als achtergrond. Ik ben er fier mee.

Avital zit in de tweede klas van Maimonides. Zij komt thuis met de tekst: “Pap, je móet me helpen. Ik moet een tekening maken van een….haan”. Nu kan Avital’s Pa veel, maar tekenen niet. Laat me denken. Ik ga géén echte haan tekenen. Ook niet overtrekken uit een boek. Een Portugese haan is mijn oplossing zeker niet. Een Frans haantje ook niet. Een haan van een geweer vind ik wat al te oorlogszuchtig. Yes! Ik heb ‘m. Een wit vel. Horizontaal. Op driekwart van beneden een potloodlijn van links naar rechts over de hele breedte. Aflopend. De horizon. Daarop in miniatuur wat bomen, een paar boerderijen. De voorgrond is sneeuw. Je moet goed kijken. Wit. Het geheel gecompleteerd met een kerktoren. Mét spits. En…twee streepjes. Een haan. “Lieverd, als de juffrouw jou niet minimaal een 6 geeft, dan zwaait er wat en kom ik verhaal halen op school. Je voldoet aan de opdracht”.

Ná de veiling verdiep ik mij in de schilderijen van Kadishman. Een Israelische schilder. De laatste jaren wereldvermaard met de doeken met prominent afbeeldingen van schapenkoppen. Zo ook ik. Het fascineert. Het intrigeert me. Ik kijk er lang naar. Kan er lang naar kijken. Veel, heel veel verschillende schapenkoppen van hem zie ik. Zo mooi. Veelzeggend.

 

Ik heb ÓÓK een Kadisman. Onbetaalbaar! Je gelooft me niet, he? Hoe het zit volgt nu. De eerste intifada. Zomer 2001. Reizen naar Israel zijn spotgoedkoop. Mijn reisbureau adviseert in Tel Aviv David Intercontinental, vijf sterren en nét nieuw. Aan de boulevard (tayelet). Ik zweer het je: voor een dubbeltje op de eerste rang. Na mijn ernstige voorwandinfarct ’s avonds 25 oktober 2000 is dit de eerste buitenlandse reis die Yoni, Avital en ik maken en wij logeren er drie fantastische weken. Het is beter met een warme hand te geven, dan een kouwe. In het hotel een shop van de exclusieve juwelier Stern. Een uit Nederland afkomstige mevrouw  (geboren Duizend) is ons van dienst. Avital, elf jaar, krijgt haar eerste diamantjes als oorlelknopjes. Ik ben er gek mee. Zulke oorbellen wel. Het ponem van Avital is strálend en gelukkig. Zo zie ik het graag. Op een dag lunchen wij buiten ná winkelen in het winkelcentrum op Dizengoff. Dizengoff is de eerste burgemeester van Tel Aviv. Het is 12.00 uur. Yoni en Avital zien, ruiken en willen wel een pizza. Sbarro. Zo heet die tent. G’dverdomme… exact 24 uur later bij Sbarro in Jeruzalem wordt een jong Joods gezin kapot geschoten. Het nagenoeg complete gezin Motti Schijveschuurder. Motti zit bij mij op Maimonides, Joodse middelbare school. Net zo oud. Motti en zijn echtgenote Tzira en vier van hun vijf kinderen…. Het beeld komt nog vaak langs…. Elke avond eten wij in restaurants. Er zijn veel, heel veel restaurants in Tel Aviv. En goed, lekker, wat je wil. Ik deel ieders mening: een wereldstad. Ik kom er al drieenveertig jaar. Ik neem Yoni en Avital mee naar het koosjere restaurant van Shlomo Cohen. Een feest! Voor mij. En nu ook voor Yoni en Avital. Midden-Europees Joods. Gehackte Leber, Gefillte Fisch, kippensoep met kreplach . Ga zelf. Teveel traktaties om hier op te sommen. “Pap”, zegt Avital, “wat is dat?” Wijzend naar een paar schilderijen aan de muur. “ Die zijn van Kadishman, lieverd. Daar ben ik nogal gek mee!”. Eén van de doeken in een lijst is een geintje. Een hommage aan Cohen, de eigenaar en kok. Op een servet 60 x 60 cm heeft Kadishman een schapenkop getekend. En gesigneerd. “Oh!”. “Mooi, Pa”. Wij nasjen lekker verder.

Een paar dagen later in de loop van de middag, na een fijne dag in het hotelzwembad en zon,  zijn wij op onze kamer in David Intercontinental. Yoni en Avital hebben trek an een hamburger. “Bel de roomservice maar”, zeg ik. Eén van beiden regelt het. Een paar minuten later:  “Roomservice!”. Prachtig opgediend, heerlijk smakend. Smullen! Een  peper- en zoutvaatje op het plateau zelfs erbij. Avital vindt die wel sjiek voor op tafel. Daar staan ze nog steeds! Een grote linnen servet wordt bijgeleverd. “Pap, mag ik een pen van je?”. Avital gaat  aan de slag. Als een echte Kadishman tekent zij de kop van Pa en illustraties rondom. Ook gesigneerd! “Alsjeblieft, Pa!”. Wow! “Mooi! Héél mooi! Dank je wel, schat!”. Een dikke kus. En de servet belandt in de koffer. Het plan heb ik al gesmeed. Thuis naar de lijstenmaker. Het schilderij van Avital, mijn eigen doek zo mooi als de doeken van Kadishman, hangt sindsdien in de keuken!

De echte Menashe Kadishman overlijdt op 8 mei 2015. ’t Is nog maar net…  Eén van mijn favoriete schilders. Hij rust in vrede. Baruch dayan haemmet. Favoriete schilder Kadishman,

1 opmerking: