dinsdag 3 mei 2016

Morgen is het 4 mei 2016. Dodenherdenking te Eernewoude.


Het is mijn voorrecht te mogen speechen op Dodenherdenking 4 mei 2016 in Eernewoude (Friesland). Hierbij de tekst.
 

 

In het gezin Egbert en Fokje Reitsma-Bijma hier in Eernewoude zijn zeven Joodse onderduikers. Onder hen vanaf november 1943 mijn Vader Max en Moeder Tonny Vromen-Cohen. Op 9 februari 1944, een dag ná de verjaardag van Egbert, is de geboorte van mijn oudste zus Loes. Egbert schrijft haar in bij de burgerlijke stand van Tietjerksteradeel als Antje, het vijfde kind van hem en Fokje. De oudste dochter Boukje komt in de oorlog heel opgewonden thuis van school voor de middagmaaltijd. Zij zegt: ‘De meester vertelt over Joden. En ik heb er nog nooit één gezien!’. Eén van de onderduikers antwoordt: ‘Op de dag van de bevrijding zal ik je er zeven laten zien!’. Oom Egbert en Tante Fokje zijn jaren later geeerd met de Israelische Yad Vashem medaille “Rechtvaardigen onder de Volkeren”. Op de begrafenis van mijn oom in Groningen in 1981, spreekt mijn oudste neef Leo Wallage, samen met zijn ouders ook onderduiker in Eernewoude bij de Reitsma’s, de volgende woorden: ‘Iedereen hartelijk dank voor de komst, maar in het bijzonder Egbert en Fokje Reitsma, … zonder wie wij hier niet gestaan zouden hebben…’. En zó is het. Ik denk hier meerdere malen per dag aan. Het is een Joodse traditie: ledor vador. Dat betekent: van generatie op generatie. Dan vertellen wij alle verhalen en geven die door aan onze kinderen. Opdat het nooit vergeten zal worden. Met veel dankbaarheid en trots meld ik dat de generaties ná mijn Ouders en ná de Reitsma’s elkaar blijvend weten te vinden. Een deel van de kleinkinderen van de Reitsma’s en van mijn Ouders is hier vandaag aanwezig.

Om de oorlog te gedenken. De Tweede Wereldoorlog te gedenken. En dan staan wij allen even stil bij álle overledenen. In het gevecht met de vijand gesneuveld of bruut vergast. Omdat zij Joden zijn.

Ik spreek de wens uit dat Uw Heere God en onze G’d ons de kracht en macht geven tot in lengte van jaren in vrede en gezondheid onze o zo dierbaren blijvend te eren en herinneren. En dan denk ik met tranen in de ogen aan de eerste kerkdienst in Eernewoude ná de oorlog op zondag 6 mei 1945 een dag ná de bevrijding, wanneer dominee Melles de gemeente vraagt de dan aanwezige Joden op te staan. Dan mogen zij zitten en vraagt dominee Melles de geachte gemeenteleden zich te verheffen en psalm 134, vers 3 te zingen: “Dat ‘s Heeren zegen op U daal”.

 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten